احساس استرس و اضطراب باعث افزایش میزان ترشح هورمون ها می شود که می تواند منجر به ایجاد انرژی بیش از حد، گردد. اما در صورتی که این انرژی تخلیه نشود کودک و حتی بزرگسال دچار بی قراری خواهد شد. به عنوان مثال، ممکن است به طور افراطی با موهای خود بازی کند، زانوهای خود را تکان دهد، ناخن های خود را بجود و حرکاتی از این قبیل انجام دهد. اسباب بازی های ضد استرس می تواند در هدایت کردن این انرژی کمک کننده باشد. اغلب این اسباب بازی ها به عنوان یک حواس پرتی برای مغز عمل کرده و به طور بالقوه باعث کاهش اضطراب و بهبود تمرکز می شوند. در این مطلب قصد داریم با این دسته از اسباب بازی ها بیشتر آشنا شویم.
اسباب بازی های فیجت
اسباب‌بازی های فیجت در سال های اخیر به عنوان راهی برای بهبود تمرکز، کاهش بی قراری و مدیریت اضطراب محبوبیت زیادی پیدا کرده اند و بیشتر با عنوان اسباب بازی های ضد استرس شناخته می شوند. عنوان اسباب بازی برای فیجت ها می تواند کمی فریبنده باشد، زیرا اسباب بازی های فیجت واقعاً شبیه اسباب بازی های معمولی و متداول نیستند. در واقع، آن ها ابزار کوچک و هدفمندی هستند که برای هدایت انرژی و کاهش اضطراب طراحی شده اند. به این ترتیب ذهن می تواند به طور موثر توجه خود را هدایت کرده و در صورت نیاز، استراحت کند. یکی از متداول ترین و محبوب ترین فیجت ها، فیجت اسپینر است. از انواع دیگر آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مکعب های فیجت
- جواهرات و لوازم جویدنی
- حلقه ها
- جاکلیدی
- خمیرهای قابل ورز دادن
معنای فیجت
فیجتینگ (Fidgeting) در لغت به معنای بی قراری یا حرکات کوچک ناشی از اضطراب است. همان طور که گفته شد این حرکات کوچک می تواند شبیه ضربه زدن به انگشتان، تکان دادن پاها و زانو ها و یا بازی کردن با موها باشد. این حرکات به ویژه در بین افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) یا اضطراب رایج است و تصور می شود مکانیسم مقابله ای بدن برای ترویج ترشح محرک و افزایش تمرکز در این افراد است. اسباب بازی های فیجت به این حرکات خروجی می دهند، که می تواند به آرامش اعصاب فرد، کاهش استرس و حواس پرتی در محیط های بیش از حد تحریک کننده کمک کند. این اسباب بازی کاربر را از هر فکر یا موقعیت استرس زا دور می کند و نوعی تسکین موقتی را فراهم می کند.
آیا اسباب بازی های فیجت می توانند به رفع اضطراب کمک کنند؟
آیا اسباب بازی های فیجت می توانند به رفع اضطراب کمک کنند؟
اسباب بازی های فیجت یکی از مهمترین انواع اسباب بازی های ضد استرس هستند و برای کمک به موارد زیر طراحی شده اند:
- اضطراب
- اختلال وسواس فکری اجباری OCD))
- اختلال نقص توجه و بیش فعالی ADHD))
- کاهش استرس عمومی
مطالعاتی در سال ۲۰۱۸ انجام شد که نشان داد که فیجت ها می توانند به کاهش استرس کودکان و بزرگسالان در کوتاه مدت کمک کنند و سبب افزایش تمرکز و توجه شوند. اگرچه در برخی موارد این احتمال وجود دارد که موجب حواس پرتی، به ویژه در کودکان شوند. همانطور که گفته شد، شواهد حکایتی زیادی برای حمایت از استفاده از اسباب بازی های فیجت وجود دارد. همچنین اعتقاد بر این است که این نوع اسباب بازی ها توانایی یادگیری را بهبود می بخشند.
انواع فیجت ها
اگرچه اسباب بازی های ضد استرس فیجت هرکدام به روشی متفاوت کار می کنند، اما همه آنها یک هدف مشترک دارند که کمک به کاهش استرس، اضطراب و بهبود توجه و تمرکز است. مجموعه بزرگی از اسباب بازی های فیجت در اشکال و اندازه های مختلف برای با توجه به ترجیحات و سلایق افراد موجود است. این اسباب بازی ها معمولا قیمت بالایی ندارند بنابراین در صورت بازی نکردن کودک با اسباب بازی می توانید انواع دیگر آن را تهیه کنید. این اسباب بازی ها را می توان به چند نوع تقسیم بندی کرد:
- اسباب بازی های متحرک
- اسباب بازی های رومیزی
- جواهرآلات
- اسباب بازی های مناسب کلاس درس
- اسباب بازی های حسی
فیجت اسپینر
فیجت اسپینر
اسپینرها که متداول ترین و محبوب ترین فیجت محسوب می شوند، معمولاً از پلاستیک یا فلز ساخته می شوند، و به صورت یک ابزار سه شاخه هستند که در دست چرخانده می شود. این نوع فیجت به عنوان اسباب بازی های ضد استرس می تواند برای افرادی که بی قراری آن ها به صورت حرکات دست و پا نمود پیدا می کند، مفید باشد، با این حال، در موارد استفاده نادرست، ممکن است سبب حواس پرتی شود.
توپ های استرس
توپ های استرس نیز یکی دیگر اسباب بازی های ضد استرس هستند که از از نظر اندازه، شکل و جنس متفاوت اند و می توانند کمکی در دفع انرژی و آرامش اعصاب باشند. این اسباب بازی های فیجت همچنین نشان دهنده آرامش، تسکین آرتریت و تقویت ماهیچه های مچ دست هستند. در واقع حرکت فشردن یک توپ یا حتی فشار دادن مشت و رها کردن آن بخشی از یک تمرین آرام سازی به نام «آرامش پیشرونده عضلانی» است. برخی از توپ های استرس دارای ویژگی های خاصی مانند رایحه اضافه شده برای کمک به کاهش استرس یا گزینه های مقاومتی برای تمرینات قدرتی در فیزیوتراپی هستند. حتی در برخی برای ایجاد انگیزه و تسکین بیشتر، جملات تاکیدی مثبت روی آن ها نوشته شده است.
خمیر بازی
اگرچه خمیر بازی یک نوع اسباب بازی معمولی در خانه و یا کلاس درس به شمار می رود اما می تواند یک اسباب بازی حسی نیز باشد. انواع خمیر های بازی در رنگ های مختلف مثل اسلایم می توانند به کاهش تنش و استرس در کودک کمک کنند. از طرف دیگر بازی با خمیر معمولا به آرامی و در سکوت انجام می شود و کمتر از سایر اسباب بازی ها مثل فیجت اسپینر، حواس را پرت می کند.
آویزهای جویدنی
ابزارهای حسی فقط به دست ها محدود نمی شوند. آویز های جویدنی یک ابزار حسی دهانی برای افرادی است که تمایل به جویدن ناخن، مو، مداد، آستین و موارد دیگر دارند. هنگام جستجوی اسباب‌بازی های حسی جویدنی برای کودک خود، حتماً به دنبال اسباب بازی هایی باشید که از موادی ساخته شده باشند که قرار دادن آنها در دهان بی‌خطر باشد. این اسباب بازی های ضد استرس برای همه گروه های سنی طراحی شده اند.
نی های تنفس آگاهانه
نی های تنفس آگاهانه نیز از تمرین تنفسی به نام تنفس نی نشأت می گیرند. با استفاده از این نی ها می توان یک تمرین کاهش دهنده اضطراب را انجام داد. تنفس به طور طبیعی از طریق بینی شروع می شود، سپس با دهان از طریق نی بازدم انجام می گیرد و در صورت لزوم تکرار می شود. اگرچه این گونه تمرین های تنفسی را بدون نی نیز می توان انجام داد اما نی می تواند ابزاری برای کمک به بازدم کامل افراد باشد که به کاهش اضطراب یا وحشت و بازیابی تعادل طبیعی کمک می کند.
فیجت مکعب
این اسباب بازی شش وجهی کمی پیچیده تر است و گزینه های متعددی برای مشغول نگه داشتن انگشتان فراهم می کند. فیجت های مکعبی به طور معمول از پلاستیک ساخته می شوند، هر طرف مکعب شامل فعالیت های مختلفی مانند چرخاندن و کلیک کردن است که به دست ها اجازه می دهد درگیر بمانند و ذهن در جای دیگری متمرکز شود.
شن بازی
بازی با شن نیز مشابه با فیجت ها می توانند موجب کاهش استرس و اضطراب نه تنها در کودکان بلکه حتی در بزرگسالان شود. شن بازی قسمت های منطقی و فکری مغز را دور می زند. دیگر افراد مجبور نیستند با کلمات صحبت کنند یا فکر کنند. شن و ماسه به افراد کمک می کند تا عمیق تر به درون خود بروند و به جنبه های خلاقانه خود دسترسی پیدا کنند. با توجه به اینکه اضطراب باعث می شود ما بیش از حد فکر کنیم و بیش از حد تحلیل کنیم، این یک مزیت بزرگ است که تا حد زیادی به کاهش اضطراب کمک می کند. بنابراین اگر به فکر کمک به کودک خود جهت کاهش استرس و افزایش آرامش او هستید از تاثیرات شن بازی کودکان غافل نشوید. عمل بازی با شن و ماسه بدون نیاز به بیان کلمات، علائم و نشانه های اضطراب را کاهش می دهد.
چگونه اسباب بازی مناسب را انتخاب کنیم؟
گزینه های زیادی برای اسباب بازی های فیجت وجود دارد و دانستن اینکه کدام اسباب بازی فیجت برای کودک شما مناسب است، به چند عامل بستگی دارد. هنگام انتخاب یک اسباب بازی فیجت، مهم ترین چیزی که باید تشخیص دهید نیاز کودک شما و شناسایی اسباب بازی است که بیشترین سود را برای او خواهد داشت.
مشخص کردن نیاز
هدف از استفاده از یک اسباب بازی فیجت می تواند مدیریت اضطراب یا کمک به توجه و تمرکز، باشد. البته باید توجه کرد که استفاده از اسباب بازی فیجت جایگزین درمان نمی شود و بهتر است برای تسکین های کوتاه مدت استفاده شود. در کنار مدیتیشن و تمرینات تنفس عمیق، استفاده از اسباب بازی فیجت برای موقعیت های کوتاه مدت می تواند مفید باشد. اگر کودک شما در موقعیت های خاصی دچار استرس، مضطرب یا ناتوانی در تمرکز است، یک اسباب بازی فیجت می تواند به او کمک کند که آرام شده و تمرکز و توجه وی را تغییر دهد. در کنار اسباب بازی های فیجت می توانید راجع به انواع بازی برای کاهش اضطراب کودکان نیز آگاهی کسب کرده و آن ها را به کودک خود معرفی کنید.
محیط مورد نظر
محیط همچنین می تواند عامل مهمی باشد که باید هنگام انتخاب یک اسباب بازی فیجت در نظر گرفت. در یک محیط کلاس درس یا دفتر، چیزی ساکت و کوچک ممکن است برای جلوگیری از حواس پرتی مناسب تر باشد. در این موارد، چیزی را انتخاب کنید که می تواند به طور محتاطانه یا بی سر و صدا کار کند، مانند مکعب فیجت، توپ استرس یا خمیر. این اسباب بازی‌ها به کودک این امکان را می‌دهند که در موقعیت های اطراف خود درگیر شوند و در عین حال تمایلات بی‌قراری، اضطراب یا استرس را از بین ببرند.
دوام و ماندگاری
از آنجایی که این اسباب بازی ها اغلب در مواقع اضطراب و استرس زا استفاده می شوند، باید به اندازه کافی بادوام باشند تا در برابر سایش و پارگی مقاومت کنند. اگر به دنبال استفاده از اسباب بازی فیجت برای تسکین استرس یا اضطراب هستید، اسباب بازی بخرید که از مواد سفت تری مانند پلاستیک یا فلز ساخته شده باشد.
روش های دیگر برای کاهش استرس
در کنار تمام اسباب بازی هایی که برای کاهش استرس معرفی شد باید توجه کرد که نکات رفتاری نیز وجود دارند که می توانند در این زمینه راهگشا باشند برای مثال لازم است که والدین از تاثیر بازی والدین با کودکان غافل نشوند. چرا مطالعات نشان داده است که بازی کردن والدین با کودکان موجب ایجاد احساس امنیت و آرامش در آن ها شده، اعتماد به نفس شان را بالا می برد و در نتیجه استرس و اضطراب را در آن ها کم می کند.
آیا بزرگسالان می توانند از اسباب بازی های فیجت استفاده کنند؟
هر کسی، از جمله بزرگسالان، می تواند از اسباب بازی های فیجت استفاده کند. بسیاری از اسباب بازی های فیجت کوچک بوده و جلب توجه نمی کنند. حتی برخی مانند جواهر آلات برای محل کار یا در موقعیت های دیگری که نمی خواهید توجه بیشتری را به خود جلب کنید مناسب هستند.
منابع: healthline ، forbes
